Sistem Residen/NMB

NOTA SEJ TING 2 - SISTEM RESIDEN/ NMB

Residen Menggugat Kuasa Sultan dan Pembesar (Teks m/s: 44)
• campur tangan British di Negeri-Negeri Melayu membawa kepada pengenalan Sistem Residen
• antaranya;
i. Perak (J.W.W. Birch)
ii. Selangor ( J.G. Davidson)
iii. Negeri Sembilan (Martin Lister)
iv. Pahang (J.P. Rodger)
• ia menandakan negeri-negeri ini diletakkan sebagai negeri naungan British
• keadaan ini menggugat kuasa sultan dan pembesar

Sebab-Sebab Sistem Residen Menggugat Kuasa Sultan dan Pembesar
• Residen menjalankan semua urusan pentadbiran negeri
• Residen memaksa sultan menerima nasihat dalam semua perkara pentadbiran (kecuali hal-hal agama Islam dan adat istiadat Melayu)
• nasihat Residen mesti dipatuhi dan dilaksanakan
• Residen mengambil alih kuasa dan hak memungut cukai (oleh pegawai British iaitu Pegawai Majistret dan Pemungut Hasil)
• Residen menghapuskan amalan perhambaan yang melampaui bidang kuasa mereka (perhambaan – amalan adapt turun-temurun pembesar Melayu)

2.4 Pengukuhan Kuasa British Melalui Pembentukan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (NNMB)
Teks m/s: 45-46

Faktor-Faktor Pembentukan NNMB (1896):
(i) Kelemahan Pelaksanaan Sistem Residen
• Residen tidak diberikan panduan jelas untuk menjalankan tugas
• Residen menjadi terlalu berkuasa
• Pentadbiran setiap negeri tidak seragam kerana mempunyai undang-undang sendiri
• Gabenor Negeri-Negeri Selat di Singapura gagal mengawal kuasa Residen

(ii) Krisis Kewangan Pahang
• perbelanjaan negeri meningkat kerana Pahang terpaksa menanggung banyak hutang akibat kebangkitan rakyat menentang British
• jika pahang digabungkan dengan negeri-negeri kaya seperti Perak dan Selangor masalah dapat diringankan

(iii) Perkongsian Perkhidmatan Pakar
• menjimatkan bayaran perkhidmatan pakar seperti jurutera, juru ukur dan doktor

(iv) Sistem Perhubungan
• sistem perhubungan seperti jalan raya dan landasan keretapi antara Negeri-Negeri Melayu dapat dimajukan

(v) Faktor Keselamatan
• mengukuhkan kekuatan dan pertahanan ketenteraan

Langkah-Langkah Ke Arah Penubuhan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu:
• Perjanjian Persekutuan ditandatangani pada 12 Jun 1895
• NNMB atau Persekutuan 1896 terdiri daripada Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang telah disatukan pada 1 Julai 1896
• pusat pentadbiran Persekutuan terletak di Kuala Lumpur
• pentadbiran kerajaan Persekutuan dibahagikan kepada dua iaitu Kerajaan Pusat dan Kerajaan Negeri
• diketuai oleh Residen Jeneral pertama Frank Swettenham (1896-1900)

Syarat-Syarat Perjanjian Persekutuan 12 Jun 1895:
• Raja-Raja Melayu bersetuju menggabungkan negeri mereka menjadi sebuah persekutuan yang akan dikenali sebagai NNMB
• Raja-Raja bersetuju menerima seorang pegawai British sebagai Residen Jeneral
• Raja-Raja bersetuju mengikut nasihat Residen Jeneral dalam semua perkara kecuali yang berkaitan dengan agama Islam dan adapt istiadat Melayu
• Raja-Raja Bersetuju membantu negeri-negeri yang memerlukan bantuan mengikut nasihat kerajaan British
• Residen Jeneral bertanggungjawab kepada Gabenor Negeri-negeri Selat yang juga menjadi Pesuruhjaya Tinggi NNMB

Struktur Pentadbiran Persekutuan 1896 (NNMB)


Pesuruhjaya Tinggi British
(Gabenor NNS di Singapura)

↓

Residen Jeneral
(berpusat di Kuala Lumpur- tinggal di Carcosa tahun 1898)

↓

Residen
Perak Selangor N9 Pahang


2.5 Pembentukan Persekutuan Mencabar Kewibawaan Sultan
(Teks m/s: 47-48)

Kesan-Kesan Pembentukan Persekutuan 1896
• Residen Jeneral berkuasa dalam pentadbiran, kewangan dan cukai eksport
• kerajaan pusat menubuhkan jabatan-jabatan yang diketuai pegawai-pegawai British seperti Jabatan Kehakiman, Jabatan Kewangan, Jabatan Perhubungan dan Perkhidmatan Awam
• penglibatan orang-orang Melayu adalah terhad
• sultan dikehendaki menurut nasihat Residen Jeneral dalam semua hal (kecuali hal berkaitan agama Islam dan adat Melayu)
• kuasa sultan dan Majlis Mesyuarat Negeri diambil alih oleh Residen Jeneral

Kesan-Kesan Kuasa Sultan Dikurangkan
• sultan-sultan NNMB tidak puas hati
• tahun 1897 British bersetuju menubuhkan DURBAR iaitu Persidangan Raja-Raja Melayu bagi mengatasi masalah
• ahli-ahli Durbar ialah;
i. Pesuruhjaya Tinggi
ii. Raja-Raja Melayu
iii. Residen Jeneral
iv. 4 orang Residen (Perak, Selangor, Negeri Sembilan, Pahang)
• Durbar pertama diadakan pada 1897 di Kuala Kangsar, Perak
• Durbar kedua didakan pada tahun 1903 di Kuala Lumpur

Persidangan DURBAR II (1903) di Kuala Lumpur
• Sultan Perak iaitu Sultan Idris (1887-1916) mendesak British tentang;
i. Pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral
ii. Mendesak kuasa Raja-Raja Melayu dikembalikan
iii. Mendesak bilangan pegawai Melayu dalam perkhidmatan kerajaan ditambah dan dilantik ke jawatan lebih tinggi
iv. Mendesak Bahasa Melayu diiktiraf menjadi bahasa rasmi
• kesan-kesan desakan;
i. British menggantikan Durbar dengan Majlis Mesyuarat Persekutuan 1909
ii. Jawatan Residen Jeneral digantikan dengan Ketua Setiausaha
iii. British bersetuju menyerahkan semula kuasa mentadbir kepada Majlis Mesyuarat Negeri
iv. Tahun 1903-1909 Pesuruhjaya Tinggi NNMB ialah Frank Swettenham

Pantun Lawak

Enjit-enjit semut,
Siapa sakit naik atas,
Kalau memang dah kemut,
Ade kereta, naik bas.


Tom-tom bak,
Mak yong de deh,
Berhutang selambak,
Time bayar, pedih.

Nenek-nenek si bongkok tiga,
Siang ngantuk malam berjaga,
Kalau berbini tak cukup tiga,
Bila dah empat, ha!! tak terjaga.

Lat tali lat,
Lai li tam plom,
Gaji beribu angkanya empat,
Zakat dah bayar ke, belum.

Lagu tiga kupang,
Saku penuh padi,
Bila frust gaji kurang,
Cari duit lebih kat meja judi.


Air pasang dalam,
Surut pukul lima,
Date ngan balak sampai tengah malam,
Bila dah kena cekup, tegak bulu roma.

Timang tinggi-tinggi,
Sampai cucur atap,
Race haram sampai ke pagi,
Kalau mati, tak sempat mengucap.

Twinkle-tewinkle little star,
How I wonder what you are,
Time mabuk, anak dibagi penampar,
Dah tua sok, padan muka.terbiar.

Anak itik tok wi,
Mandi dalam kolam,
Kecik-kecik tak ndak belajar ngaji,
Baru aje nak tobat, dah padam


Terlajak perahu boleh diundur,
Terlajak kereta pun boleh undur,
Terlajak kapal terbang takde gear reverse,sori.

Bersatu kita teguh,
Bercerai kita kahwin lain.

Sudahlah jatuh ditimpa tangga,
Tertempek pula taik ayam.

Alang2 mandi biar guna sabun dan syampu.

Harimau mati meninggalkan belang,
Isteri mati meninggalkan gelang,
Suami mati meninggalkan hutang (Tu la, jangan suruh suami beli gelang secara hutang)

Sebab mulut santan binasa,
Sebab mulut juga…..nasi pun habis.

Biar putih tulang,
Jangan kuning gigi (Gosok jangan tak gosok)

Kalau tiada angin masakan pokok bergoyang
kecuali ada beruk atas pokok tu.

Malang tidak berbau tapi kentut boleh berbau walaupun tidak berbunyi.

Biar mati bini, Jangan mati anak ( Boleh kahwin lain ape)

Berakit2 kehulu, berenang2 ketepian,
Lama2 penat juga.

Harapkan pagar,
Pagar pun tak leh harap.

Hujam emas di negeri orang,
hujan batu di negeri sendiri,
Kalau macam tu baik tak yah hujan.

Pulau Hokkaido jauh ketengah
Gunung Fuji bercabang tiga
Hancur Raksaser di’fire’ Ultraman
Ultraman yg baik dikenang jua
Dua tiga Raksaser berlari
Maner nak samer Raksaser Kero
Dua tiga Ultraman boleh kucari
Maner nak samer Ultraman Taro

Kalau roboh Kota Narita
Papan di Tokyo Ultraman dirikan
Kalau sungguh itu keje Raksaser
Badan dan kepaler dier Ultraman ‘fire’kan

Kajang Pak Malau kajang berlipat
Kajang hamba mengkuang layu
Kalau Ultraman Ace tak cukup kuat
Ultraman Taro datang membantu

Buai laju-laju
Sampai Pokok Sena
Apa dalam baju?
Ader lampu nyaler

Mengata dulang paku serpih
Boleh fire terus lawan pulak lebih-lebih

Sudah geharu cendana pula
Sudah kalah di’fire’ pula

Orang berbudi kiter berbahaser
‘Fire’ diberi pada raksaser.